FRANKINCENSE – KRÓL OLEJKÓW (część I)

Frankincense Oilbanum Kadzidłowiec – Król olejków

☝ Nazwa frankincense pochodzi z języka starofrancuskiego i oznacza „prawdziwe kadzidło”. Olejek jest również znany pod nazwą olibanum.

Olejek frankincense uzyskiwany jest z drzew zwanych kadzidłowcami lub drzewami kadzidlanymi (po łacinie Boswellia). Ze wszystkich odmian kadzidłowca, za najlepsze i najsłynniejsze uważa się:
🍃Botswellia carteri (rośnie w Erytrei i Somalii) oraz
🍃Botswellia sacra czyli tzw. Święty Kadzidłowiec (rośnie w Omanie).
Poza tym mamy jeszcze:
🍃Boswellia frereana i Boswellia neglecta (oba z Afryki) oraz
🍃 Boswelia serrata – rosnący w Indiach i Pakistanie, chyba najbardziej rozpowszechniony w Europie, stosowany do produkcji kosmetyków i suplementów diety.

Drzewa te rosną na pustynnych, suchych terenach i są niesamowicie wytrzymałe na warunki zewnętrzne. Z drzew pozyskiwana jest żywica – najpierw nacina się pień a następnie zbiera grudki zaschniętej, żółtawobrązowej substancji, bo kiedy żywica zastyga, tworzą się z niej “kamyczki”, różnej wielkości i kształtu przypominające bursztyn. W każdym “kamyczku” są różne związki chemiczne. Na przykład kwasy organiczne, czy olejki eteryczne. Dlatego kadzidło po podgrzaniu zaczyna pachnieć. Można też z niego wydestylować olejek eteryczny.

W ten sposób od wieków pozyskuje się również mirrę, gumę arabską, mastyks, żywicę benzoesową czy sosnową. Żywice wytwarza też wiele innych roślin, których z żywicami zupełnie nie kojarzymy, jak kurkuma, imbir, papryka czy konopie ☝. 
Metoda pozyskiwania kadzidła niewiele zmieniła się na przestrzeni kilku tysięcy lat. Żywica wypływa z pęknięć w korze drzewa, powstałych naturalnie (proces fizjologiczny rośliny) lub w wyniku celowych nacięć (wtedy mówimy, że drzewo „płacze”).

Pliniusz Starszy w „Historii Naturalnej” zaznacza, że w czasach starożytnych Olibanum mogło być zbierane tylko przez wyznaczone do tego rodziny. Kadzidło postrzegane było jako boskie; podczas plonów zbieracze nie mogli dopuszczać się tzw. “aktów nieczystości” (np. nie mogli uprawiać seksu). Żywicę zbiera się tylko w porze suchej, ponieważ deszcz pogarsza jej jakość. W ciągu jednego roku drzewo jest w stanie wyprodukować około 1,5 kg kadzidła. 

Żywica kadzidłowa to mieszanina substancji lotnych i kwasów bosweliowych. Takie połączenie żywicy i olejku eterycznego to oleożywica. Żywice występują bardzo często także w połączeniu z gumami. Mamy wtedy do czynienia z oleogumożywicami. A jeżeli w składzie żywicy występuje kwas benzoinowy lub cynamonowy – nosi ona nazwę balsamu. Taka ciekawostka 😉.

Od starożytności aż do dnia dzisiejszego najwyżej ceniono żywicę pochodzącą z regionu dzisiejszego południowego Omanu. To źródło dochodu Omańczyków od tysięcy lat i ich narodowa duma. Podobno obecnie rząd Omanu próbuje sadzić też “plantacje” kadzidłowca na pustyni. Część z nich ma nawet status parków narodowych.

Rośliny rosną tam w niezwykle trudnych warunkach klimatycznych, ale tylko i wyłącznie te z obszarów o bardzo trudnym klimacie mają swoje cenne właściwości. Niestety w ostatnich dekadach cenne drzewa kadzidlane poddawane są nadmiernej eksploatacji. Żywicę zbiera się obecnie już dwa razy do roku, a nie jak dawniej, raz na dwa lata. Taka eksploatacja drzew prowadzi do ich niepłodności i znaczącego skrócenia życia a podobno najstarsze drzewo z gatunku Boswellia na świecie ma 850 lat🌲!!!