Olejki eteryczne a techniki relaksacyjne i medytacja

Medytacja (łac. meditatio – zagłębianie się w myślach, rozważanie, namysł) – techniki mające na celu samodoskonalenie, zalecane szczególnie przez religie Wschodu, takie jak buddyzm, zen, taoizm, konfucjanizm, hinduizm, a ostatnio także przez niektóre szkoły psychoterapeutyczne.

Medytacja jest techniką ćwiczenia umysłu i osiągnięcia stanu świadomości całkowicie odmiennego od “normalnego” stanu. Jest to sposób na poznanie siebie oraz zdanie sobie sprawy z własnych wzorców myślenia, bodźców skłaniających do działania czy reakcji na życiowe sytuacje. Medytacja jest praktycznym sposobem uspokojenia się, uwolnienia się od uprzedzeń i zobaczenia tego, co jest. Jest to pewnego rodzaju treningu umysłu, który czasem może być rozproszony i pochłonięty rzeczami świata zewnętrznego. 

Z kolei techniki relaksacyjne to pojęcie szersze – to ćwiczenia, które mają na celu uspokojenie układu nerwowego, wyciszenia umysłu i rozluźnienie ciała. Mogą przynieść ulgę przy nasilonych problemach lub stanowić element terapii w przypadku depresji, czy napadów lękowych. 

Możemy przyjąć, że medytacja jest jedną z technik relaksacyjnych. Jednocześnie medytacja stanowi jeden z 3 aspektów praktyki jogi – obok ćwiczeń fizycznych (asan) oraz praktyk oddechowych. 

Jakie są podobieństwa pomiędzy medytacją i relaksacją?

Zarówno relaksacja jak i medytacja prowadzą do spokoju i rozluźnienia się. Relaksacja jest często na początku medytacji, po to, żeby uspokoić umysł i go obserwować. 

A jakie są różnice?

Najważniejszą różnicą jest cel praktyki. W relaksacji celem jest rozluźnienie naszego ciała i umysłu, czucie się przyjemnie. W centrum uwagi jest nasze ciało i nasz umysł.

Podczas gdy w medytacji bardziej skupiamy się na wykraczaniu poza siebie i szukaniu odpowiedzi na pytania kim jestem i czym jest rzeczywistość. Celem jest poszerzanie świadomości, wykraczaniu poza to co już znamy. Niekoniecznie są to przyjemne rzeczy, ale chcemy widzieć taka, jaka jest naprawdę rzeczywistość.

Dla kogo są techniki relaksacyjne? 

Ogólnie rzecz biorąc techniki relaksacyjne są dla wszystkich – dla osób zestresowanych, potrzebujących odpoczynku, przewlekle zmęczonych, mających problemy ze snem. Medytacja jest również dla każdego, niezależnie od wieku, poglądów, wyznawanej religii, stanu zdrowia, poza ciężkimi przypadkami schizofrenii i depresji. 

Poziomy relaksacji:

Relaksacja osiągana podczas medytacji może mieć wiele poziomów:

1️⃣ Może to być relaksacja układu mięśniowego – najbardziej podstawowa, kiedy to odczuwamy, że nasze mięśnie są ciężkie. Poczucie ciężaru mięśni odpowiada stanowi rozluźnienia – jest to najbardziej podstawowa i wstępna relaksacja.

2️⃣ Dalszym krokiem może być relaksacja układu wegetatywnego (np. narządów trawiennych), kiedy odczuwamy fizyczne ciepło w rożnych częściach ciała. O ile odczucie ciężaru było wyrazem rozluźnienia układu motorycznego (relaksacja mięśni), to odczucie ciepła wiąże się z rozluźnieniem układu wegetatywnego (relaksacja psychofizyczna) – mięśni poszczególnych organów wewnętrznych, które nie są bezpośrednio zarządzane świadomą wolą.

3️⃣ Kolejnym stopniem jest relaksacja emocjonalna, kiedy osiągamy łatwość w wywoływaniu w wyobraźni przyjemnych wyobrażeń i obrazów. Po rozluźnieniu mięśni, uspokojeniu oddechu, odczuciu ogólnej ciepłoty w ciele (lub lokalnie w wybranych partiach) zazwyczaj łatwo przychodzi nam rozluźnianie się (uwalnianie od napięć) poprzez wyobrażanie sobie jakichś przyjemnych scenerii natury. Możemy np. wyobrażać sobie, że leżymy na plaży i słyszymy szum fal, wygrzewamy się do słońca, dotykamy całym ciałem przyjemnego, ciepłego piasku itd. Możemy wyobrażać sobie piękno lasu i śpiew leśnych ptaków itp.

4️⃣ Następnie możemy osiągnąć relaksację mentalną i rozluźnienia napięć ego – kiedy czujemy się w pełni jednością – z innymi ludźmi, życiem i całym Kosmosem. W zasadzie relaksacja mentalna jest już to właściwa medytacja. O ile zatem rozluźnianie mięśni poprzez odczuwanie ich ciężaru, rozluźnianie napięć wegetatywnych poprzez odczuwanie ciepła w ciele, czy rozluźnianie się emocjonalne poprzez pracę z wyobraźnią jest to w zasadzie relaksacja, to rozluźnianie napięć mentalnych jest przejściem do kolejnej fazy – od relaksacji do medytacji.

Korzyści technik relaksacyjnych i medytacji?

W medytacji umysł jest czysty, zrelaksowany i skupiony na sobie. Kiedy medytujesz, jesteś w pełni rozbudzony i czujny, ale twój umysł nie koncentruje się na świecie zewnętrznym ani na wydarzeniach, które mają miejsce wokół ciebie. Oto kilka z licznych korzyści wynikających z technik relaksacyjnych a medytacji w szczególności:

• redukuje stres
• obniża lęk
• uspokaja układ nerwowy
• odpręża
• rozluźnia mięśnie
• łagodzi objawy depresji
• pomaga łagodzić bóle głowy
• poprawia samopoczucie, koncentrację
• rozładowuje napięcia w ciele
• poprawia jakość snu
• kształtuje samodyscyplinę
• uczy odpuszczania
• pomaga w samopoznaniu
• wzmacnia poczucie łączności z wszechświatem

Rodzaje praktyk relaksacyjnych i medytacyjnych

Istnieje dużo różnych praktyk medytacyjnych. Dzięki temu każdy jest w stanie znaleźć medytację, która będzie odpowiadała jego stylowi życia i preferencjom. Niektóre z rodzajów medytacji to:

1. Medytacja uważności – Mindfulness (uwaga zwraca się ku myślom, emocjom i doznaniom przechodzącym przez umysł i ciało, bez ich oceniania, najczęściej koncentracja dotyczy oddechu)
2. Medytacja z wizualizacją (koncentruje uwagę na wyobrażonym obiekcie)
3. Skanowanie ciała (rodzaj medytacji łączący z oddech z rozluźnieniem mięśni skupiając uwagę na poszczególnych częściach ciała)
4. Medytacja z mantrą (wykorzystuje recytacje mantry jako obiekt koncentracji)
5. Joga Nidra (świadomy sen – balansowanie między świadomością i nieświadomością)
6. Medytacja w ruchu (może to być joga, spacer po lesie, prace w ogrodzie czy nawet zmywanie naczyń, jeśli połączone są z koncentracją na odczuwanych doznaniach i obserwacją)

7. Trening Jacobsona (progresywna relaksacja mięśni – technika stworzona przez amerykańskiego psychiatrę Edmunda Jacobsona. Wymyślił on zestaw ćwiczeń, które dzięki rozluźnieniu napiętego ciała poprawiają nasz stan psychiczny)

8. Trening autogenny Schultza – neuromięśniowa technika relaksacji opracowana przez niemieckiego psychiatrę i psychoterapeutę Johannesa Schultza. Chodzi w niej o wywołanie – przy pomocy autosugestii – stanu zbliżonego do hipnozy. Autogenność tej metody polega na tym, że osoba ćwicząca sama wpływa na swój układ nerwowy).

   UWAGA! Nie ma lepszej czy gorszej techniki a jedynie taka, która lepiej się sprawdza. Warto więc spróbować kilku technik i wybrać odpowiednią dla siebie.