Cytrusy kojarzą sie nam zazwyczaj ze słońcem, letnią energią, dobrym nastrojem i optymizmem. Wydają sie być stworzone wręcz na lato … ALE cytrusy to nie tylko rześki zapach – olejki cytrusowe to skomplikowana mieszanina naturalnych substancji chemicznych o wielu różnych zastosowaniach. Niektóre z tych substancji wykazują działanie fototoksyczne, czyli jeśli użyjesz je latem na skórze, dojść może do poparzenia słonecznego i przebarwień.
Fototoksyczność powoduje podrażnienie skóry wywołane konkretnymi substancjami chemicznymi podczas ekspozycji na światło słoneczne. Kiedy produkty zawierające substancje, takie jak kumaryny lub furanokumaryny są nakładane na skórę, mogą powodować nadmierną reakcję na światło słoneczne lub promienie UV, powodując zaczerwienienie, oparzenie, a w ciężkich przypadkach na skórze mogą występować pęcherze. Niektóre zmiany wyglądają podobnie jak poparzenia słoneczne lub chemiczne, ale mogą pozostawić trwałe przebarwienia na skórze. Zjawisko to nazywa się hiperpigmentacją.
✔ Jeśli zastosujesz fototoksyczne olejki eteryczne na skórę, a następnie zakryjesz te obszary przed wyjściem na zewnątrz, istnieje znikome ryzyko poparzenia. Letnie ubrania są jednak zwykle cienkie i mają jasny kolor, co oznacza, że promienie UV mogą przez nie przenikać – należy o tym pamiętać!!
✔ To co zdecydowanie pomaga – to oczywiście stosowanie filtrów przeciwsłonecznych.
✔ Czas może również wpływać na fototoksyczność. Intensywność reakcji skórnej jest największa w ciągu pierwszej godziny po aplikacji, a następnie stopniowo zmniejszy się w ciągu ośmiu godzin. Jednak, aby być w pełni bezpiecznym, zaleca się, aby nie wystawiać skóry na działanie promieni słonecznych przez co najmniej 12 godzin po zastosowaniu produktów aromaterapeutycznych zawierających fototoksyczne składniki chemiczne.
Fototoksyczność olejków w dużej mierze zależy od tego, w jaki sposób olejek eteryczny został wyekstrahowany: czy jest on tłoczony na zimno czy powstał w wyniku destylacji parą wodną.
- Olejki uzyskane metodą tłoczenia zawierają jednocześnie substancje lotne oraz substancje nielotne. Do substancji nielotnych należą właśnie furanokumaryny, które wywołują efekt poparzenia słonecznego.
- Natomiast olejki uzyskane metodą destylacji nie zawierają furanokumaryn lub posiadają je w znikomej ilości.
Skąd mamy to wiedzieć?
Informację na temat metody tłoczenia powinny znajdować się w opisie produktu lub na etykiecie.
Olejki cytrusowe uzyskane metodą destylacji są bezpieczne, jeśli stosujemy je zgodnie z ogólnymi zaleceniami bezpieczeństwa, tj. odpowiednio rozcieńczymy. Po drugie furanokumaryny w stężeniu wywołującym reakcje fototoksyczne występują głównie w kilku olejkach cytrusowych. Najwięcej jest ich w olejku:
👉 z bergamotki
👉 limonkowym
👉 cytrynowym i
👉 grejpfrutowym
Wiadomo już, że to kumaryny i furanokumaryny są najczęstszymi substancjami chemicznymi powodującymi fototoksyczność. Jednak prawdopodobnie najsilniejszym związkiem fototoksycznym jest bergapten – pochodna psoralenu, macierzystego związku furanokumaryny.
Bergapten, jak sama nazwa wskazuje, znajduje się w olejku eterycznym z bergamotki. Podczas stosowania tego olejku należy więc zachować szczególną ostrożność oraz wybierać ten pozyskiwany metodą destylacji.
👉 To właśnie olejek z bergamotki przyczynił się w przeszłości do odkrycia zjawiska fitotoksyczności
Należy zwracać uwagę na oznakowania na etykiecie, ponieważ czasami olejek z bergamotki oznaczony jest jako Bergapten Free – BF lub Furocoumarin Free – FCF– czyli pozbawiony bergaptenu/ furanokumaryn.
Oznacza to, że molekuła wywołująca reakcje fototoksyczne została usunięta. Odbywa się to drogą destylacji. Oba olejki różnią się kolorem – olejek BF jest bezbarwny, a ten tłoczony jest zielonobrązowy, bo tłoczenie pozostawia także pewną ilość pigmentu roślinnego (ksnatofile, karotenoidy) w olejku.
‼ Ostrożność należy jednak zachować przy stosowaniu wszystkich olejków i mieszanek olejkowych z cytrusami w składzie. Następujące olejki i mieszanki zostały oznaczone przez dōTERRA jako światłoczułe:
AromaTouch®,
Bergamot,
doTERRA AIR®,
doTERRA Cheer®,
Citrus Bliss®,
Clementine,
Cumin,
Elevation,
doTERRA Forgive®,
Grapefruit,
InTune®,
Lemon,
Lime ,
doTERRA Motivate®,
doTERRA On Guard®,
Purify,
Smart & Sassy®,
Sunny Citrus,
Tangerine,
Wild Orange i
Zendocrine.
Które zatem cytrusowe olejki eteryczne, możemy uznać za bezpieczne??
Cytując „Essential Oil Safety” (Robert Tisserand i Rodney Young) – olejki cytrusowe, które nie są uważane za fototoksyczne to:
- Bergamotka FCF (FCF ma usunięte bergapteny / furanokumaryny)
- Bergamotka (destylowana z parą wodną)
- Blood Orange (tłoczony na zimno lub destylowany z parą)
- Cytryna (destylowana z parą wodną)
- Limonka (destylowana z parą wodną)
- Mandarynka (tłoczona na zimno lub destylowana z parą wodną)
- Słodka pomarańcza (tłoczona na zimno lub destylowana z parą)
- Petitgrain
- Satsuma (tłoczona na zimno lub destylowana z parą)
- Tangelo (tłoczony na zimno lub destylowany z parą)
- Mandarynka (tłoczona na zimno lub destylowana z parą)
- Olej Yuzu (tłoczony na zimno lub destylowany z parą wodną)
I jeszcze zalecenia dotyczące użytkowania według Roberta Tisseranda i Rodneya Younga”
Generalnie nie ma ryzyka fototoksyczności, jeśli olejki są stosowane w produkcie, który nie jest nakładany na ciało lub zmywa się go ze skóry, takim jak szampon, preparat do kąpieli lub mydło. Jednak olejki eteryczne mogą przywierać do skóry, jeśli są używane w saunie lub inhalacji parowej. Nie ma żadnego ryzyka, jeśli skóra, na którą naniesione są olejki, jest przykryta w taki sposób, aby nie docierały do niej promienie UV. ”
Powodzenia💗
I niech moc olejków będzie z Wami!!
